Boşanma Davalarında Velayet Kime Verilir?
Velayetin Tanımı
Velayet, Türk Medeni Kanununun 339 ve devamı maddelerinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş olmasına rağmen tanımı yapılmamış bir kavramdır. Velayet kavramı, doktrinde ve uygulamada küçüklerin ve istisnai hallerde ergin kısıtlıların bakımı, korunması, gözetimi eğitimi, yetiştirilmesi ve malları üzerinde anne ve babaya ait olan hak, yetki ve ödevleri ifade eden bir kavramdır.
Velayet, anne ve babaya verilmiş bir yetki olmakla birlikte aynı zamanda bir ülkenin geleceğini oluşturan, çocukların bedensel, zihinsel ve ruhsal açıdan gelişimi için son derece önemli bir ödevdir. Buradan hareketle, velayetin anne ve babaya tanınmış bir hak olmanın yanında, çocuk üzerinde gerekli kararları verebilme olanağı sağlayan bir yetki ve alınan bu kararları uygulamak ve velayet hakkının yüklediği sorumlulukları yerine getirmek konusunda da bir ödevdir.
Mahkeme Velayet Kararını Nasıl Verir?
Evlilik birliği içinde beraberce kullanılan velayet hakkının boşanma ile birlikte eşlerden hangisine bırakılacağı hususu son derece önemli bir konudur. Keza çocuğun evlilik birliği içinde velayet hakkının anne baba tarafından birlikte kullanılması çocuk için en sağlıklısı olduğu kabul edilir ve hâkim tarafından boşanmadan sonra da boşanmanın olumsuz etkilerinin çocuk açısından en az hissedileceği yolun bulunması gereklidir.
Bu nedenle de hâkim velayet konusunda karar verirken Türk medeni Kanunundan kaynaklanan ilkeleri gözeterek karar verecektir. Bu ilkeler şunlardır;
Çocuğun Velayetinin Babaya Verilmesi
Velayet Hangi Durumlarda Babaya Verilir? Çocuğun yaşı velayetin anneye verilmesinde büyük etkendir. Zira anne bakım ve şefkatine muhtaç, süt çağında olan, kendi ihtiyaçlarının henüz gideremeyen bir çocuğun velayetini anneye vermek mantıklı ve doğal durumdur. Ancak aksi yönde mahkeme kararları da olduğunu söylemek yanlış olmaz. Mesela anne çocuğu istemiyorsa elbette çocuğun velayeti babaya verilecektir. Annenin akıl hastası olması, fiil ehliyeti bulunmaması, çocuğa karşı şiddet uygulaması , kötü alışkanlıkları da velayetin babaya verilmesi yönünde tercih oluşturabilir.
Diğer hallerde yani çocuğun kendini ifade edebildiği süreçte velayetin tevdii için anne ve babanın sosyal ve ekonomik durumunun yanı sıra, çocuğun görüşü (pedegog yada sosyal uzmanlar tarafından alınmaktadır) , çocuğun boşanma sonrası yaşayacağı yer, gideceği okul, anne ve babanın sosyal çevresi, çalışan ebebeynler için çocuğa sürekli bakacak şartların sağlanması gibi bir çok unsur velayetin tevdiinde etki etmektedir.
0-3 Yaş Arası Çocukların Velayeti
2-3 yaş aralığında olan çocuk ya da çocukların velayeti anneye verilmektedir. Bunda 0-3 yaş arasında olan çocuğun tamamen anne bakım ve şefkatine muhtaç olmasından kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte eğer çocuk ya da çocukların hayatları için herhangi bir risk durumu mevcut ise o zaman velayetin babaya verilmesi mümkün olabilir.
3-7 yaş Yaş Arası Çocukların Velayeti
0-3 yaş aralığında olduğu gibi 3-7 yaş aralığında ki çocuk ya da çocukların da anne bakım ve şefkatine muhtaç olduğu kabul edilmektedir. 3-7 yaş aralığında ki çocuk ya da çocukların velayetinin babaya verilmesi için herhangi bir neden olması gerekmektedir. Bunlar arasında annenin çocuğa zarar vermesi, annenin sağlık sorunlarının bulunması ya da annenin çocuğa bakmaktan aciz olması gibi durumlar neden olarak gösterilebilmektedir.
Okul Çağındaki Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
Okul çağına erişmiş olan bir çocuk ya da çocukların velayetinde yaş ön planda olmakla birlikte en büyük etken çocuğun yaşam kalitesine etki edebilecek imkanlar daha ağırlıklıdır. Çocuk ya da çocukların eğitim ve gelecek hayatıyla ilgili olarak en fazla imkana sahip olan tarafın velayeti alması daha ihtimal dahilindedir.