Sınır Dışı Etme Kararı ve Başvurulabilecek Yollar
Sınır dışı etme kararı, kanunda sayılı sebeplerin bulunması halinde Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya re’sen valiliklerce alınır. Hakkınızda sınır dışı etme kararı verilirse bu karar gerekçeleriyle birlikte size veya yasal temsilcinize ya da avukatınıza tebliğ edilir. Bir avukat tarafından temsil edilmiyorsanız siz veya yasal temsilcisiniz, kararın sonucu, karara itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilirsiniz. Siz veya yasal temsilciniz ya da avukatınız, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine başvurabilirsiniz.
Mahkemeye başvurduğunuzu, sınır dışı etme kararını veren makama da bildirmeniz gerekir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Sizin rızanız saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde ve yargılama sonuçlanıncaya kadar sınır dışı kararı icra edilmez. Hakkınızda sınır dışı kararı verildiğinde yargılama sonuçlanıncaya kadar sınır dışı edilemezsiniz.
Uygulamada en çok yaşanan sorunlardan biri de sınır dışı edilmek üzere geri gönderme merkezlerinde tutulanlara “Gönüllü Geri Dönüş Formu” imzalatılmasıdır. Bu belge, halihazırda devam eden dava sonuçlanmadan ve hakkınızda verilen sınır dışı kararı kesinleşmeden sizin kendi rızanızla ülkenize geri gönderilmenize neden olur.
Dolayısıyla geri gönderme merkezinde tutulurken imzalamak üzere size bir belge verildiğinde bu belgenin içeriğini iyice anlamanız gerekir. Size imzalatılmak istenen belge anlayabileceğiniz bir dilde değilse bu konuda çeviri desteği istemenizde fayda vardır. Ayrıca, İdare Mahkemesi tarafından sınır dışı kararına itirazın reddedilmesi halinde Anayasa Mahkemesi’ne de başvuru hakkınız bulunmaktadır.
İdari Gözetim ve Başvurulabilecek Hukuki Yollar
Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancılardan Kanunda belirtilenler, sınır dışı etme işlemi gerçekleşene kadar geri gönderme merkezlerinde idari gözetim altında tutulurlar.
- Kaçma ve kaybolma riski bulunanlar
- Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal edenler,
- Sahte ya da asılsız belge kullananlar,
- Kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayanlar,
- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır.
Hakkınızda idari gözetim kararı alındıysa, yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kırk sekiz saat içinde götürülürsünüz. Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Ancak bu süre, sınır dışı etme işlemlerinin yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamaması hâlinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir. Hakkınızda verilen idari gözetim kararının devam ettirilmesinde bir zorunluluk olup olmadığı, idari gözetim kararı veren ilin valiliği tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilecektir.
Yapılan bu değerlendirmelerin sonuçlarının da gerekçeleriyle birlikte anlayacağınız bir dilde tarafınıza tebliğ edilmesi gerekir. Bu tebliğ, size ya da yasal temsilcilinize veya avukatınıza yapılabilir. İdari gözetim kararına karşı sulh ceza hakimine başvurabilirsiniz ancak başvuru idari gözetimi durdurmamaktadır. Sulh ceza hakiminin kararı kesindir. İdari gözetim devam ettiği sürece, idari gözetimdeki yabancı yahut yasal temsilcisi veya avukatı tekrar sulh ceza hakimliğine başvurabilir.
Deport Kaldırma İşlemleri
Kural olarak hakkında sınır dışı edilme kararı olan kişi, yani deport edilen yabancı, yurda giriş yasağı süresi dolmadan Türkiye’ye giriş yapamaz. Ancak bu durumun bazı istisnaları vardır. Yani her zaman bu sürelerin dolmasını beklemeye gerek yoktur.
Deport kaldırma işlemleri iki türlü olabilir. İlk olarak yabancı meşruhatlı vize almış olabilir. Bu vize ile hakkında verilen sınır dışı süresi dolmadan ülkeye giriş yapabilir. İkinci olarak da yabancı, hakkında verilen deport kararının iptalini idare mahkemesinden dava yolu ile talep edebilir. Şimdi bu iki yolu ayrıntıları ile anlatalım.
1.Meşruhatlı Vize Alarak Deport Kaldırma
Deport kararına rağmen Türkiye’ye yabancının giriş yapabilmesinin yollarından biri meşruhatlı vize alınmış olmasıdır. Hakkında deport kararı uygulanmış bir yabancı, evlilik dolayısıyla, eğitim – araştırma dolayısıyla, çalışma – tedavi dolayısıyla alacağı meşruhatlı vize sayesinde süresi dolmamış olmasına rağmen Türkiye’ye giriş yapabilir. Bu saydığımız vizelerin alınabilmesi için söz konusu sebeplere dayanak teşkil eden evraklar vize başvurusu sırasında belgelenmelidir. Aksi halde başvuru reddedilir.
Meşruhatlı vize davetiyesi başvurusunu uzmanı olmayan kişiler yaptığında genelde ret kararı gelmektedir. Bu işlemleri mutlaka daha önce çalışmış bir avukat ile yürütmeniz sağlıklı olacaktır.
Bazı kişilerin meşruhatlı vize talep etmeleri mümkün olmaz. Burada terör örgütü üyeliği ve devlet aleyhine faaliyet gösterme gibi nedenlerle sınır dışı edilme durumları kastedilmektedir. Bu kişiler meşruhatlı vize talep ederek ülkeye giremez ancak idare mahkemesinde deport kararının iptali talepli bir dava açmaları ve bu davanın başarıya ulaşması sonucunda deport kararı kaldırılır ve Türkiye’ye giriş yapabilirler.
2.Deport Kararına Karşı Dava Yolu
Deport kararına itiraz, dava yolu ile gerçekleştirilebilir. Deport kararı idarenin aldığı bir karar olması dolayısıyla idari işlem niteliğindedir. İdari işlemlerin iptali için idare mahkemesinde iptal davası açılmalıdır. İdarenin gerçekleştirdiği bütün iş ve işlemler yargı denetimine tabi tutulabilir. İdarenin bu işlemleri yargıya taşınmadığı müddetçe hukuka uygun kabul edilir.
Eğer bir yabancı hakkında deport kararı alınmışsa, kararı alan idare ilgili yabancıya veya bu yabancının yasal temsilcisine kararı gerekçeli olarak tebliğ eder.
Sınır dışı edilme kararı kendisine uygulanmak istenen yabancı bu çerçevede hakkında verilen deport kararının hukuka aykırı olduğunu iddia ederek idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Burada sınırdışı etme kararına itiraz niteliğindeki bu davayı açabilmek için 7 günlük hak düşürücü süre söz konusudur. Deport kararının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde bu davayı açmalıdır.
Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin vermiş olduğu karar kesindir.
Genel olarak bu karara karşı idare mahkemesinde açılan iptal davası deport işleminin uygulanmasını durdurur. Yani mahkeme bir karar verene kadar kişi sınır dışı edilemez ve Türkiye’de kalmaya devam edebilir. Ancak terör ve devlete karşı işlenen suçlar nedeniyle hakkında deport kararı verilen yabancı, yargılama devam ederken de sınır dışı edilebilir. Yabancı, hakkında deport kararı veren idarenin bulunduğu yer idare mahkemesinde dava açmalıdır.
Sınır Dışı (Deport) Kararı Kaldırma Prosedürü
Yabancı hakkında sınır dışı edilmesi kararı, ilgili valilik veya Göç İdaresi Genel Müdürlüğünce verilir. Kararla birlikte kişi hakkında yurda giriş yasağı belirlenir. Bir yabancı hakkında deport kararı verildiği takdirde, belirlenen giriş yasağı süresi tamamlanmadan ülkeye giriş yapılamaz. Fakat bu yasağın belirli istisnaları bulunur. Bu bakımdan, giriş süresinin tamamlanmasını beklemeden ülkeye giriş yapılabilir. Bunun için, sınır dışı (deport) kararına itiraz prosedürüne başvurulması gerekir.
Sınır dışı edilme kararı verilen yabancı, ülkeye giriş yasağı süresi dolmadan iki farklı şekilde ülkeye giriş yapabilir. Bunlardan ilki, yabancının meşruhatlı vize almış olmasıdır. Meşruhatlı vizeye sahip olan yabancı, hakkında verilen deport süresi tamamlanmadan ülkeye giriş yapabilir. Diğer yöntem ise, sınır dışı etme kararına karşı idare mahkemesine müracaat etmek suretiyle sınır dışı etme (deport) kararının iptalini talep edebilir.
Meşruhatlı Vize
Yabancı uyruklu kişi, hakkında deport kararı verilmiş olsa dahi meşruhatlı vizeye sahip olduğu takdirde ülkeye giriş yasağı süresinin tamamlanmasını beklemeden ülkeye giriş yapabilir. Eğitim, evlilik, tedavi vs. sebepler dolayısıyla meşruhatlı vize alan yabancı, hakkında verilen deport kararıyla belirlenen ülkeye giriş yasağı süresi tabi değildir; söz konusu sürenin tamamlanmasını beklemeksizin, ülkeye giriş yapabilir. Meşruhatlı vize davetiyesi başvurusunda hak kaybı yaşamamak için avukat yardımı almak, oldukça önemlidir.
İptal Davası
Sınır dışı (deport) kararına itiraz, idare mahkemesinde iptal davası açmak suretiyle ileri sürülebilir. Hakkında deport kararı verilen yabancı, deport kararının hukuka aykırı olduğu iddiasıyla ve kararın iptali istemiyle idare mahkemesine başvurabilir. Yabancı hakkında verilen deport kararının yabancıya tebliğ edilmesini takip eden yedi günlük süre içinde iptal davası açılmalıdır. Yabancı hakkında konan tahdit kodunun kaldırılması da ancak idare mahkemesinde açılacak davayla mümkündür.
