SINIRDIŞI ETME KARARI NASIL ALINIR
Sınır dışı kararı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınabilmektedir.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Sınır dışı etme kararı Madde 53
(1) Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır.
Genel Müdürlük: Göç İdaresi Genel Müdürlüğünü ifade etmektedir.
Yani Gaziantep’te sınır dışı etme kararı Gaziantep Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün talimatı üzerine veya Gaziantep Valiliğince resen alınacaktır.
MADDE 52 – (1) Yabancılar, sınır dışı etme kararıyla, menşe ülkesine veya transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilebilir.
SINIR DIŞI ETME KARARI ALINACAKLAR
Kanunun 54. Maddesinde kimler için sınır dışı kararı alınacağı açıklanmıştır.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 54. maddesinde:
(1) Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:
a) 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler
b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar
c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar
e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler
f) İkamet izinleri iptal edilenler
g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler
h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler
i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar
j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar
k)Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler.
(2)Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri kapsamında oldukları değerlendirilen uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir.
SINIR DIŞI DEPORT ETME KARARI ALINMAYACAKLAR
Kanunun 55. maddesinde bu sebeplerin bulunmaması durumunda sınır dışı kararı alınabilecek fakat kanunda sayılan maddelere tabi olduğu için sınır dışı kararı alınamayacak yabancılar açıklanmıştır. Bu sebeplerin varlığı halinde sınır dışı kararı alınamayacaktır.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 55. Maddesinde düzenlenmiştir.
(1) 54 üncü madde kapsamında olsalar dahi, aşağıdaki yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınmaz:
a) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar
b) Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler
c) Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar
ç) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları
d) Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları
(2) Birinci fıkra kapsamındaki değerlendirmeler, herkes için ayrı yapılır. Bu kişilerden, belli bir adreste ikamet etmeleri, istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir.
Sınır Dışı (Deport) Etme Kararı
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinde sayılanlar, sınır dışı etme kararıyla menşe ülkesine veya transit gideceği ülkeye yahut üçüncü bir ülkeye gönderilmek üzere sınır dışı edilebilir. Sınır dışı etme kararı vermeye yetkili merci, valiliktir. Valilik bu kararı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün talimatı üzerine veya kendiliğinden alır.
Karar, gerekçeleri ile beraber hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya tebliğ edilebileceği gibi yabancının yasal temsilcisine ya da avukatına da tebliğ edilebilir. Hakkında sınır dışı etme kararı bulunan kimse avukatı ile temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
Türkiye’yi Terke Davet Nedir?
Yabancı hakkında deport kararı verilirse işbu karar yabancının hususi pasaportuna işlenmektedir. Bu kayıt, sınır dışı edilen kişinin hayatının geri kalanı için yapacağı yolculuklarda ve bir takım adli sorgulamalarda karşısına çıkabilecek ağır sonuçları olan bir kayıttır. Bu sebeple deport kararı gerekçelerinden birini yahut birkaçını taşıyan yabancı ülke vatandaşı söz konusu kararın pasaportuna işlenmemesi için deport kararının kaldırılması yoluna başvurabileceği gibi daha kısa bir çözüm yöntemi olan terke davet prosedürü ile de kararın pasaportuna işlenmesine engel olabilmektedir. Ancak bu prosedürde kişinin Türkiye’de kalma şansı bulunmamaktadır.
Terke davet prosedüründe; gerekli durumların varlığı halinde yabancı ülke vatandaşı olan kişi şahsen kolluk kuvvetlerine başvurur ise sınır dışı edilmek yerine terke davet edilmesini talep ederek geri gönderme merkezine gitmeden ülkeden ayrılabilir. Bu hukuki süreç yabancı kişi bakımından sınır dışı edilmekten çok daha lehe olacaktır. Kişiye Türkiye’den ayrılması için en az on beş en fazla otuz günlük süre tanınır. İdarenin takdirinde olmak kaydı ile vize ihlalinin tespiti sonucunda hakkında sınır dışı yani deport kararı verilmiş yabancı da terke davet edilebilmektedir.
Fakat belirtmekte yarar vardır ki; kendi rızası ile deport edilmek isteyen her yabancıya bu prosedür uygulanmak zorunda değildir. Bu durumda idare yabancının özel durumunu, geçmişini, kısaca sübjektif özelliklerini göz önünde bulundurarak terke davet kararını değerlendirecektir. Yani bu prosedürün uygulanması bakımından idarenin takdir hakkı bulunmaktadır.
Sınır Dışı (Deport) Etmek Üzere İdari Gözetim Kararı
Hakkında sınır dışı etme kararı alınan kimseye, Türkiye’yi terk etmesi için on beş günden az olmamak üzere otuz güne kadar süre tanınır. Fakat,
- Kaçma ve kaybolma riski bulunan kimselere,
- Yasal giriş ya da çıkış kurallarını ihlal edenlere,
- Sahte belge kullananlara,
- Asılsız belgelerle ikamet izni almaya çalışanlara veya aldığı tespit edilenlere,
- Kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlara
- bu süre tanınmaz. Türkiye’yi terk etmesi için süre tanınmayacak bu kişiler ve süre hakkı tanınmasına rağmen bu süre içerisinde ülkeyi terk etmeyenler hakkında “idari gözetim kararı” alınır.
Ayrıca Kanun’un 56. maddesinde; Türkiye’den çıkış için süre tanınan kimselere Çıkış İzin Belgesi verileceği düzenlenmiştir. Bu belge hiçbir harca tabi değildir. Fakat vize ve ikamet harçları ile bunların cezalarına ilişkin yükümlülükler devam etmektedir.
Sınır Dışı Etmek Üzere İdari Gözetim ve Süresi
Sınır dışı etme kararı alınanlardan aşağıda sayılanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır:
-Kaçma ve kaybolma riski bulunanlar,
-Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal edenler,
-Sahte ya da asılsız belge kullananlar,
-Kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayanlar,
-Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar.
Haklarında idari gözetim kararı alınanlar Geri Gönderme Merkezlerinde (GGM) tutulurlar. GGM’ndeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Ancak bu süre, sınır dışı etme işlemlerinin yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamaması hâlinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir.
İdari gözetimin devamında zaruret olup olmadığı, valilik tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilir. Gerek görüldüğünde, otuz günlük süre beklenilmez.
İdari gözetiminin devamında zaruret olmadığı değerlendirilenler derhal Bakanlığa bildirilir. Bakanlığın uygun görmesi halinde yabancı hakkındaki idari gözetim kararı kaldırılır. Bu yabancılara kanunun 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir.
6458 sayılı YUKK’un 57 nci maddesinin ikinci fıkrasında sayılan yabancılara ya da idari gözetimi sonlandırılan yabancılara aşağıdaki idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilebilir.
A) Belirli adreste ikamet etme
B) Bildirimde bulunma
C) Aile temelli geri dönüş
Ç) Geri dönüş danışmanlığı
D) Kamu yararına hizmetlerde gönülülük esasıyla görev alma
E) Teminat
F) Elektronik izleme
Yabancıya idari gözetime alternatif yükümlülüklerden bir veya bir kaçının getirilmesi durumunda, bu süre 24 ayı geçemez. İdari gözetime alternatif tedbirlere uymayan yabancılar idari gözetim altına alınabilir. Elektronik izleme yükümlülüğüne tabi tutulan yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı bu karara karşı Sulh Ceza Hakimine başvurabilir.
İdari Gözetim Kararına Karşı Yargı Yolu
İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru idari gözetimi durdurmaz. Dilekçenin idareye verilmesi hâlinde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine derhâl ulaştırılır. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir. İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hâkimine başvurabilir.
